Elkarrekin Podemosen proposamenak zentral eolikoei eta fotovoltaikoei dagokienez

Beharrezkoa da ikuspegi berritzaileagoa eta inteligenteagoa izatea, subiranotasun
energetikoa, ingurumen-kontserbazioa eta lurraldearekiko errespetua aintzat
hartuko dituena. Horregatik:

• Energia Berriztagarrien Lurraldearen Arloko Plana (EEBB LAP) lehenbailehen
onartzea eskatzen dugu. 2021erako onartuta egon beharko zukeen, eta Tapia
sailburuak 2024an edo 2025ean onartzeari buruz hitz egitea onartezina da, eta
alfonbra gorri bat proiektu eoliko eta fotovoltaiko handientzat, multinazionalen
antolamendu-tresnarik gabe. Onartezina da proiektuen izapideak bizkortzea eta
proiektu horiek lurraldean kokatzea ordenatu beharko lukeen oinarrizko
dokumentuaren onarpena azkartzea. Gainera:

• EEBB LAPak handinahia izan behar du, eta ingurumena eta lurraldea
errespetatu eta babestu behar ditu.

• EERR LAPak eta Klima Aldaketari eta Trantsizio Energetikoari buruzko
EAEko etorkizuneko Legeak, eta Estatuko Lege Klimatikoaren arabera,
nahitaezko baztertze-eremuak (ez gomendioak) ezarri beharko lituzkete,
bai eta lehentasunezko eremuak ere, Euskadin etorkizunean eskatuko
diren proiektu berriztagarriak antolatzeko, bazterkeria-eremuetan
debekatuz eta lehentasunezko eremuetan sustatu eta arinduz. 

• Baztertze-eremu gisa, zentral eoliko eta fotovoltaiko handien proiektuak
instalatzea debekatuko litzateke, eta honako hauek proposatzen dira:

a. Zentral eolikoetarako:

1. Natura-ondareko espazio babestuak, Natura Ondarea Kontserbatzeko
9/2021 Legearen arabera:
• Naturagune babestuak: parke naturalak, erreserba naturalak,
monumentu naturalak eta paisaia natural babestuak.
• Natura 2000 Sareko espazioak (KBE, HBBE eta GKL), baita horien
babes-eremu periferikoak ere.
• Nazioarteko tresnekin babestutako guneak: Biosfera Erreserbak,
Ramsar hezeguneak, UNESCOren geoparkeak, Munduko Ondarearen
Zerrendako lekuak eta Europako Kontseiluaren erreserba
biogenetikoak.

2. Euskal Autonomia Erkidegoko korridore ekologikoen sarea.
3. Mehatxatutako fauna-espezieen habiak egin eta landatzeko eremuak,
hala nola hegazti harrapariak, nekrofagoak, kiropteroak (saguzarrak) edo
bestelakoak.
4. Hegaztiak eta Biodibertsitatea Kontserbatzeko Eremu Garrantzitsuak
Espainian (IBA)
5. Euskadiko Paisaia Berezien eta Apartekoen Katalogoan sartutako
espazioak.
6. Paisaiaren interes bereziko eremuak, paisaia babestu, kudeatu eta
antolatzeari buruzko ekainaren 3ko 90/2014 Dekretuaren arabera.
7. Ustezko arkeologia-eremuak, dagoeneko babestuta dauden kulturaondasun kalifikatuez gain
8. Ingurumen-sentsibilitate maximoa, oso altua edo altua duten
espazioak, MITECOk egindako ingurumen-zonakatzearen maparen
arabera.

b. Zentral fotovoltaikoetarako:

1. Haize-zentraletarako ezarritako berberak, 2, 3 eta 4 izan ezik, hegaztifaunari eragiten ez badio.
2. Nekazaritza eta Abeltzaintzako Lurralde Plan Sektorialean ezarritako
balio estrategiko handiko eremuak.

• Lehentasunezko eremu gisa, honako hauek proposatzen dira:

• Zona antropizatuak, degradatuak edo ingurumen-balio gutxikoak: hiri- edo
industria-lurzoru finkatua, lurzoru urbanizagarria eta landa-lurzoruak,
proposatutako bazterketa-zonak ez badira.
• Meatzeak edo zabortegiak bezalako eremu degradatuak eta azpiegitura
linealak, hala nola bide- eta tren-sarea, edo bestelako azpiegiturak, hala nola aparkalekuak, araztegiak, etab.

• Ur-masa artifizialak edo oso eraldatuak, hala nola urtegiak eta ur-kanalak, eta
egungo presak zentral hidrauliko itzulgarrietara egokitzeko aukera barne.
• Eraikinetan integratzea, etxebizitzetako, dendetako edo industrialdeetako
estalkiak edo fatxadak izan.

• Lehendik dauden zentral berriztagarrien proiektuak dituzten eremuak, berrindartzea
sustatuz. Eolikoen kasuan, aurrekoen potentzia biderkatzen duten aerosorgailu berriekin
(4-5 MW) berrindartu daitezke, betiere ingurumen-inpaktu onartezina ez badakarte.

• Bestalde, eskala handiko zentral berriztagarriez gain, eskala txiki eta ertaineko ekoizpen
berriztagarria proposatzen dugu hiriguneetan, estalkietan eta kontsumorako lekuetatik
gertu.

• Gure proposamenak demokratizazioan eta subiranotasun energetikoan aurrera egingo
duen eredu energetiko berri bat sustatzen du, deszentralizatuagoa, parte-hartzaileagoa,
eta gero prezioen igoerekin xantaia egiten diguten enpresa energetikoen esku berriro
egongo ez dena.

• Zentral eoliko handien 15 proiektuetatik eta zentral fotovoltaikoen 3 proiektuetatik
multinazionalek sustatu dituzte guztiak.
• 15 eolikotik, 13 Capital Energy (7), Euskal Haizie- Fisterra Energy (3), Blackstone
akziodun nagusiarekin, edo Aixeindar- Iberdrola (3) bezalako multinazionalenak dira,
energia eolikoaren ekoizpenean oligopolio berriak sortuz monopolizatu eta berriro
negozioa egin nahi dutenak.

• Hiru zentral fotovoltaikoetatik 2 Solaria+Eusko Jaurlaritzakoak dira eta bestea
Iberdrolakoa.

• Ezin dugu berriro errepikatu multinazionalen menpe egotearen akats bera energia
bezalako oinarrizko eskubide baterako. Ekimen pribatuaren aurka egon gabe, gaur egun
izapidetzen ari diren zentral eolikoen % 100ek ia belaunaldi eoliko osoa 3 holding
handitan (Capital Energy, Iberdrola eta Blackstone) biltzea ez da guk lortu nahi dugun
deskontzentrazio eta subiranotasun energetikoaren eredua.

• Ildo horretan, Euskadin sustatzen diren zentral eolikoek eta fotovoltaikoek, Energia
Berriztagarrien LAP baten bidez gauzatzeaz gain, bazterketa-eremuak eta lehentasunezko
eremuak errespetatuz, energiaren sorrera demokratizatu behar dute, instalazioaren
karga jasaten duten herri eta bizilagunen onuretan parte hartzea ahalbidetuz eta
elektrizitatearen prezioa merkatuz.

• Elkarrekin Podemosetik, Norvegiako Statkraft iritsi aurretik, energia berriztagarrien
enpresa publiko bat sortzea proposatu genuen, lehentasunezko eremuetan proiektu
berriztagarriak (eolikoak, fotovoltaikoak, autokontsumoa, etab.) sustatzeko eta
kaltetutako udalerriekin koordinatuta energia hori etxeei eta enpresei energia merkatuz kostuak estaltzeko prezioetan merkaturatzeko.

• Horregatik, enpresa-ekimenaren aurka egon gabe, beharrezkoa da energiaren eta
herritarren autokontsumoaren enpresa publikoak multinazionalen energia-sorkuntzaren
nitxoa eta kontrola murriztea, energia-subiranotasunean aurrera egiteko.

• Instalazio berriztagarrietarako izapideak arintzen dituzten premiazko neurriei buruzko
20/2022 LEDari dagokionez, uste dugu proiektu batzuetarako alegazio-fasean herritarren
parte-hartzea urratzen dutela eta ingurumenaren babesean atzerapausoa direla.
(Ekologisten iritzia). Gainera, baliteke 2022ko abenduaren 22ko 2022/2577 Europako
Erregelamendua ez betetzea, zonakatze baten eta ingurumen-ebaluazio estrategiko
baten beharra ezartzen baitu. 20/2022 Legegintzako Errege Dekretu honetan alde batera
utzi diren funtsezko baldintzak. 20/2022 Legegintzako Errege Dekretua autonomiaerkidegoetako proiektuei aplikatzen bazaie, Euskadin ezin izango litzateke aplikatu,
Gaixotasun Arraroen Lurraldearen Arloko Plana ez dagoelako onartuta eta, beraz, ez
dagoelako zonifikaziorik, ezta ingurumen-ebaluazio estrategikorik ere (1. eta 2.
artikuluak).

Laburbilduz, zentral berriztagarriak (eolikoak eta fotovoltaikoak) proposatzen ditugu,
modu arautu eta ordenatuan, bazterketa-eremuekin eta lehentasunezko eremuekin),
udalerrien eta herritarren demokratizazioan, merkatzean eta subiranotasun
energetikoan aurrera egingo duen eta ingurumena eta biodibertsitatea errespetatuko
dituen eredu batean.