Herri txiki eta auzo askotako festetan, orain artean, animalien bueltako ekitaldiak izaten ziren egitarauko jarduerarik garrantzitsuenetakoak, edo, behintzat, ikusminik handienetakoa sortzen zutenak: Loiolako sanjosetako asto lasterketak, Aratzerrekako sanisidroetako zezen txikiak eta poniak... Baina joan den abuztuan Eusko Jaurlaritzak kaleratu zuen etxeko animalien ongizatearen inguruko legeak dio animaliak tartean diren arautu gabeko ekitaldiak ezin direla egin, eta hortik gorabeherak. Izan ere, Gipuzkoako Foru Aldundiak emandako baimena tarteko, duela bizpahiru hilabetera arte gisa horretako ikuskizunak antolatzen jarraitu dute Gipuzkoan; baina, uneotan, erabat debekatuta daude.
Animaliekin egiten diren 16 urtetik gorakoentzako ekitaldiei ez die eragiten Jaurlaritzaren legeak, horiek araututa daudelako. Hainbat elkarteren eta ganaduzaleren nahia da egun arautu gabe dauden ikuskizun horiek ere arautzea, bete beharreko baldintzak beteta ikuskizunak antolatzeko modua izan dezaten. Eskaera horrekin behin baino gehiagotan joan dira Gipuzkoako Foru Aldundira zein Eusko Jaurlaritzara, baina, oraingoz, asmo onak bai, baina ezer gutxi lortu dute, eta horren ondorio zuzenak jasaten ari dira ganaduzaleak, baita herri txikietako zein auzoetako festak ere.
Gipuzkoan zezen txikien eta ponien ikuskizunak eskaintzen dituzten zortzi ganadutegi daude. Zestoako Lopene ganadutegia da horietako bat, eta Josu Arregi azpeitiarra haren jabea. Orain arte, urtean ehun bat ekitaldi egiten zituen zezen txikiekin eta poniekin, baina aurtengo uda bestelakoa izango dela aurreikusten du. "Guretzako eragin nabarmena du festetan zezen txikiak eta poniak ezin antolatu izateak, irabazien %90 inguru hortik ateratzen genuelako. Aurtengo uda izorratuta pasatu beharko dugu; Nafarroara eta Espainian Burgosera, Kantabriara eta abar joateko aukera izango dugu, baina Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan ezingo dugu ezer egin".
Gipuzkoako Foru Aldundiaren babesa espero zutela aitortu du Lopene ganadutegikoak. "Jaurlaritzak legea udan atera zuen arren, foru aldundiak emandako baimenari esker, karnabalak arte zezen txikien eta ponien ekitaldiak egiteko aukera izan genuen, baina gero, gauza mugitzen hasi zen, eta kito. Uste genuen aurrerantzean ere foru aldundiaren babesa izango genuela, baina ez, dena moztu digute, eta hainbeste herritan hainbeste urtean egin izan diren ekitaldiak bertan behera gelditu dira".
Esperantza handirik ez duela aitortu du Arregik. "Eskatzen duguna da arautzea, eta gure aldetik ari gara ahaleginak egiten, bai ganadutegien elkartetik eta bai zezenzaleen elkartetik gauzak zuzendu nahian, baina nik neuk ez daukat esperantza handirik. Agindu egin digute, baina ez dakit hitza beteko duten". Handi eta txiki, ehun abelburu dituzte Lopene ganadutegian, eta datorren urteko udarako kontua ez bada zuzentzen, garbi du Arregik abelburu horiek guztiak ezingo dituela mantendu. "Zezen handiekin, azkenean, gastu gehiago eta lan gehiago egin behar da antolatzeko. Beraz, zezen txikien eta ponien ikuskizunak kentzen baldin badizkigute, hau guztia pikutara joango da".
Ganaduzaleei ez ezik, herri txikietako eta auzoetako festei ere zuzenean eragin die Jaurlaritzaren debekuak, eta horren lekuko da Susana Odriozola Aratzerrekako festa batzordeko kidea. "1.642 euroko aurrekontua daukagu auzoko festak antolatzeko, eta horrekin ez daukagu miraririk egiterik. Adin guztietako herritarrentzat festak antolatzen saiatzen gara, eta egitaraua antzekoa izaten da beti: herri afaria helduentzat, jolasak umeentzat eta zezen txikiak eta poniak gaztetxoentzat". Azken hori kenduta, 12 urtetik 16 urtera arteko gaztetxoak auzora erakartzea oso zaila izango dela uste du. "Joan den urtean gazte pila bat etorri zen Azpeititik bizikletaz zezen txikietan ibiltzera, baina aurten zer eskain diezaiekegu?", galdetu du.
Animalien babeserako legeaz iritzirik ez du eman nahi izan Odriozolak, baina aukera baliatu du udal ordezkariei kritika egiteko. "Behin eta berriz esaten digute auzoetako festak kontuan hartzen dituztela eta horiek bultzatu nahi dituztela, baina ez zait iruditzen benetan hala denik; izan ere, urtean asteburu bat eskatzen diegu, eta asteburu horretan bertan jarduera pila bat antolatzen dituzte herrian".
Gaurtik astelehenera ospatuko dituzte sanisidroak Aratzerrekan.