Esti, niri gipuzkoar batzuk ez dozte aitzen. Hala esan zidan duela dezente nire landikeak. Bizkaitar peto-petoa da. Muxikakoa. Jesus neska, gipuzkoarrak bakarrik? Hemen aparteko gorraizie al daukeu bat? Kasualidadie izengoa. Eta berak orduan parre: Ez ez, ez da hori. Eske guk aitu ulertu moruen erabiltzen dogu!. Parrez jardun genuen gaizki ulertuaz. Euskararen bitxikeriak, pentsatu nuen, eta hortxe geratu zen anekdota.
Baina iragan asteaz geroztik hitz horren bi esanahiek lotura misteriotsuren bat badutela sinesten hasia naiz. Baionan izan nintzen, bertan Beñat Etxepare Lizeoan. Joan bezperan hango batek gutxi gorabehera egindako mapa bat eskuan abiatu nintzen, apenas ezagutzen dudan hirira.
Autopistan sartu eta aurrera. Joan eta joan, hantxe, Bayonne. Hantxe agertu zen kartela. Nire mapa bereziari begiratu eta aurreneko sarrera ez hartu, bigarrengoan sartu. Bale, hor noa bigarren sarreran barrura. Baiona Ttipira iritsi, eta han, buelta eman eta harresian gora, Mousselores (holako zeoze) jartzen duen bidetik joan, gora. Bigarren rotondan, ezkerrera, burnizko zubia pasatu eta han ezker. 400 metrora hortxe duzu lizeoa. Bale, earki, baina hemen eztao lizeorik. Uffaaaa. Bueno, Esti, lasai, 07:30 die ta oindik denborie badakezu. Baño alperrik. Jun da jun, baina beti toki berea, eta lizeorik ez. Telefonoz deika hasi nintzen orduan, baina lizeoan ez zidaten hartzen. Ba baten bati galdeu berkoyon. Bien, hor taberna bat iriki diñabe. Hor noa. Egunon, euskaraz badakizu? galdetu nion kamareroari. Umm, no no berak. Uffa, eta ni Planeta Agostiniren kurtsoarekin ikasitako frantsez marabillosoarekin. U e le lizee Etxeparee?. Ta berak: Je ne se pas. Druat, garax, le xamin krixtoren erretolika, eta eskuekin aurrera eta atzea, sekulako azalpenak. Baina nik pitoik ulertu ez. Je ne compre pas. ¿Sabes castellano? Castellanooo. Parle vou castellano? Español? hasi nintzen altuago. Eta bururarekin ezetz hark. Eta berriz : druat, garaxx, le chamin . Ezer ez nion ulertzen, baina halere, ahotsaren bolumena igo eta ezkerrera hartu behar dut orduan? EZKERRERAA? ¿A la izquierda? Ba holaxe, biyok buillaka, eskuekin eta sekulako keinuak eginez, baina elkarri ezin ulertuta
Gizon euskaldun bat sartu zen orduan eta hark lagundu zidan. Otoi, mintzatu zaitezte emekiagu, haserre ziratela emaiten du eta, esan zigun barrez. Eta guk ere parre. Azaldu zidan bidea eta azkenean iritsi nintzen lizeora.
Ikasleen aurrean aurkeztu ninduten orduan. Hau Estitxu Elduaien da, azpeitiarra, eta Matrakari buruz hitz egingo dizue. Orduan, ikasle batek besteari, azpeitiarrei ulertzea zaiala dela eta parrez hasi ziren. Eta ni han hizketan, batek eskua altxatu zuen arte. Otoi, mintzatuko zira emekiago, ez dut ongi ulertu?. Bai, barkatu Eta konturatzerako berriro ere altu-altu hitz egiten hasi nintzen. Ez dut sekula ulertuko zergatik hasten naizen ulertzen ez didatenean altuago hitz egiten. Polikiago hitz egitea bale, baina altuago? EZKERRERA buillaka esan ala ezkerrera xuabe-xuabe esan, ezker hitzak zer esan nahi duen ez dakienak ez ditu ulertuko. Baina beti igual egiten dut. Inkoszienteki. Eta nonbait ez naiz bakarra. Kamareroak DRUAT, GARAX, eta LE XAMIN azkenekoz esan zuenean Athleeeeetic! ere esango zuela pentsatu bainuen. Hori pulmoiek. Aitzen nion bai, baina aitu ez.